ਲਿਖਤ: ਸੋਹੇਲ ਖਾਨ

ਖੁਸ਼ੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਜਟਿਲ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਨੁੱਖੀ ਭਲਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਪਹਲੂ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਅਸੁਵਿਧਾ ਜਾਂ ਪੀੜਾ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਗਹਿਰੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਅਤੇ ਸੰਤੋਸ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਸਾਈਕੋਲੋਜੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਅਰਥਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਖੁਸ਼ੀ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ ਜੋ ਜੈਵਿਕ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ, ਸਮਾਜਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਤ੍ਰੁਪਤ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

1. ਜੈਵਿਕ ਅਤੇ ਜਿਨਸੀ ਕਾਰਕ

ਗਵੈਸ਼ਨਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 40-50% ਹਿੱਸਾ ਜਿਨਸੀ ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ “ਖੁਸ਼ੀ ਸੈਟ ਪਾਇੰਟ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਜਾਂ ਨੈਗਟਿਵ ਜੀਵਨ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਕਿਸੇ ਮੂਲ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਿਨਸੀ ਲੱਛਣ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੁੱਲ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਅਤੇ ਇਰਾਦਾ ਪੂਰਨ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਇਸ ਮੂਲ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਗਹਿਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਸਾਰਾ ਇੱਕ ਐਸੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਨਿਵਾਸਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਉਹ ਨੋਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੁੜ ਸੰਭਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਯਤਨ ਦੇ ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਚੀਲੇਪਣ, ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਜਿਨਸੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਕਾਰਨ, ਉਸਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਨੀਂਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਸਮਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

2. ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਰਿਸ਼ਤੇ

ਇਨਸਾਨ ਮੁਢਲੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਜੀਵ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸਾਡੇ ਖੁਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਹਾਇਤਾ, ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ, ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ—ਸਾਰੇ ਖੁਸ਼ੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਨੇੜਲੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ فروغ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਰੀਆ ਆਪਣੇ ਨੇੜਲੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਤਣਾਅ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਰਿਸ਼ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਕੁੱਲ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।

3. ਅਰਥ ਅਤੇ ਮਕਸਦ

ਇੱਕ ਤ੍ਰੁਪਤ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਅਤੇ ਅਰਥ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਸ਼ੌਂਕ ਸਾਂਝੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਗਹਿਰੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਇਹ ਕੰਮ, ਸੇਵਾ, ਜਾਂ ਸ਼ੌਂਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਦਾ ਹੋਣਾ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦੀਰਘਕਾਲੀਨ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਹੋਲੋਕਾਸਟ ਬਚਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਟਰ ਫ੍ਰੈਂਕਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਲੱਭਣ ਨਾਲ ਵੀ ਗਹਿਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਮਾਰਿਆ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ ਜੋ ਨਵੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰੀ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਉਸਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸੰਦਰਭ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਅਤੇ ਤ੍ਰੁਪਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।

4. ਸ਼ਾਰੀਰੀਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਭਲਾਈ

ਸ਼ਾਰੀਰੀਕ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਗਹਿਰਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਨਿਯਮਿਤ ਕਸਰਤ, ਸੰਤੁਲਿਤ ਆਹਾਰ, ਕਾਫੀ ਨੀਂਦ, ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਾਰੇ ਇੱਕ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਮੂਡ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਭਲਾਈ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਸਰਤ ਨੂੰ “ਅਨੁਭਵੀ” ਹਾਰਮੋਨ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਮੂਡ ਨੂੰ ਉਚਾ ਚੁੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਮੀਰਾ ਆਪਣੇ ਦਿਨਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰ ਦਾ ਜੌਗ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਨਾਸ਼ਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਨੋਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਸਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗਾ ਖਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧੇਰੇ ਉਤਸ਼ਾਹਤ, ਖੁਸ਼, ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸਮਰਥ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਸ਼ਾਰੀਰੀਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਇਸ ਸਤਤ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

5. ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਅਤੇ ਧਿਆਨ

ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਦੇ ਅਭਿਆਸ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਹਾਲ ਵਿਚ ਕਿੰਦ੍ਰਿਤ ਸਚੇਤਤਾ ਨੂੰ فروغ ਦੇਣ ਅਤੇ ਨੈਗਟਿਵ ਸੋਚ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੁਆਰਾ ਖੁਸ਼ੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਪਲ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਭਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਿਯਮਿਤ ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸੰਤੋਸ਼ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਪੱਧਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਲੀਸਾ ਹਰ ਸਵੇਰ 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਧਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਹ ਤੇ ਧਿਆਨ ਕਿੰਬਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਜਾਂ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਅਭਿਆਸ ਉਸਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਦੌਰਾਨ ਵਧੇਰੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁੱਲ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

6. ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਸੋਚ

ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਪਹਲਾਂ ਦੀ ਸੱਚੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਣ ਨਾਲ ਧਿਆਨ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਘਾਟ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਅਮੀਰ ਹੈ। ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿਕੋਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਇੱਕ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿਕੋਣ ਨੂੰ فروਗ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵੱਧ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਵੱਧ ਪੱਧਰਾਂ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਜੁੜਿਆ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਜਰਨਲ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨ ਜਿਹੀਆਂ ਪਾਲਣਾਵਾਂ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਹਰ ਰਾਤ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਐਮਿਲੀ ਆਪਣੇ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਿਖਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਹ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਸਧਾਰਨ ਅਭਿਆਸ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੈਗਟਿਵ ਤਜਰਬਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪਹਲਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ।

7. ਆਤਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਕਾਬੂ

ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਤਮ ਨਿਯੰਤਰਣ—ਉਹ ਚੋਣਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ—ਇੱਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ فروਗ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਵੱਧ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸੰਤੋਸ਼ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਰੂਬੀ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਫੈਸਲੇ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਛੋਟਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਹਨ। ਕੰਮ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦਾ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਗਹਿਰੇ ਸੰਤੋਸ਼ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

8. ਜੁੜਾਅ ਅਤੇ ਵਹਾਅ

ਉਹ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀ ਅਤੇ ਤਨਾਵ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸਨੂੰ “ਵਹਾਅ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਦਿਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਾਇਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਵਹਾਅ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਗਹਿਰੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਉਹਨਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੁਨਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਲਕਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੰਮ, ਸ਼ੌਂਕ, ਜਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਹਾਅ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵੱਡੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਹੈਨਾ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਪੇਂਟਿੰਗ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਲਾ ਰਚਨਾ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਅਕਸਰ ਸਮਾਂ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਆਪਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਹਾਅ ਦੀ ਇਹ ਅਵਸਥਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।

9. ਸਮਾਜਕ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਪਰਹਿੱਤ

ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਹਿੱਤਕ ਹਰਕਤਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਵਾ ਕਿਤਾ ਜਾਂ ਮਦਦ ਕਰਨਾ, ਸਿਰਫ਼ ਦੂਜਿਆਂ ਦਾ ਭਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ, ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਅਤੇ ਜੁੜਾਅ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਵੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਰੂਬੀ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਅੰਨ ਗੋਦਾਮ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਅਸਰ ਪਾਉਣ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਅਤੇ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

10. ਲਚੀਲਾਪਣ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕੌਸ਼ਲ

ਲਚੀਲਾਪਣ, ਜਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੁਸ਼ੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕੌਸ਼ਲ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨਾ, ਸਮਾਜਕ ਸਹਾਇਤਾ ਲੱਭਣਾ, ਅਤੇ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿਕੋਣ ਰੱਖਣਾ, ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਈਆਂ ਤੋਂ ਗੁਜਰਣ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲਚੀਲਾਪਣ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਈਆਂ ਦਾ ਸਾਮਣਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਤ੍ਰੁਪਤੀ ਪਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਣ: ਜੈਸਿਕਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੜਾਅ ਦਾ ਸਾਮਣਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਇਸ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸ਼ੌਂਕ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਕਰੀਅਰ ਰਾਹ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਬਣਾਇਆ। ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਨਤੀਜੇ ਲੱਭਣ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਉਸਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਨ।

ਨਤੀਜਾ

ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਿਨਸੀ ਕਾਰਕ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਾਡੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਸਾਡੇ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪੋਜ਼ੀਟਿਵ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਕੇ, ਅਰਥ ਅਤੇ ਮਕਸਦ ਲੱਭ ਕੇ, ਸ਼ਾਰੀਰੀਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖ ਕੇ, ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਕੇ, ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਤ ਕਰਕੇ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤ੍ਰੁਪਤ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਖੁਸ਼ੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਇਕ ਜੁਟਾਵ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਰਾਦਾ ਪੂਰਨ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਿਕੋਣ ਦੇ ਬਦਲਾਅ ਰਾਹੀਂ, ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਬਣਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ।